رنگ‌ها را می‌توان مناسب‌ترین پوشش برای بالا بردن دوام و طول عمر سطوح مختلف دانست. رنگ‌های عموماً از ترکیباتی کاملاً شیمیایی تولید و عرضه می‌شوند. استاندارد رنگ در واقع مجموعه فاکتورها و مورادی است که در پروسه تولید آن بایستی رعایت شوند.
با توجه به جنس سطحی که قصد رنگ کردن آن را دارید، این امکان وجود دارد که از رنگی مناسب با شرایط آن بهره ببرید. در واقع استانداردهای تعریف شده در این زمینه باعث می‌شوند که یک رنگ برای سطحی خاص یا شرایط آب و هوایی به خصوصی، مناسب تلقی شود.
در شرایط آزمایشگاهی و کنترل شده می‌توان رنگ‌هایی را تولید کرد از نظر طول عمر، ترکیبات به کار رفته در آن‌ها و در نهایت از نظر کاربردی با هم متفاوت خواهند بود. در واقع پروتکل‌هایی مانند استاندارد رنگ صنعتی باعث شده‌اند تا استفاده از این نوع پوشش تا این حد گسترش یابد.
در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا انواع استانداردهای موجود رنگ‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.
استاندارد رنگ IPS
فرآیند تحقیق و آماده سازی یک استاندارد گاهاً می‌تواند تا ۶ یا ۷ سال ادامه داشته باشد. استاندارد IPS یا مربوط به شرکت نفت و گاز ایران است، به رنگ‌هایی می‌پردازد که در این صنعت کارایی دارند.
استاندارد رنگ IPS در سال ۱۳۷۵ به شرکت نفت تحویل داده شد و برای تکمیل آن زمانی حدوداً ۶ ساله صرف شده بود. در پروسه تدوین این استاندارد از کمک و مشاوره شرکت‌های نفتی یا گازی تابع شرکت ملی نفت و گاز، استفاده شده است.
این استاندارد چندین بخش مختلف را پوشش می‌دهد که همگی برای رنگ‌هایی که در این صنعت به کار خواهند رفت، بایستی رعایت شوند. در ادامه می‌توانید گروه‌بندی استانداردهای وزارت نفت یا همان IPS را مشاهده کنید:
- ایمنی و کنترل محیط زیست
- برق
- تجهیزات مکانیکی ثابت
- حفاظت فنی
- سیویل/ سازه‌های ساختمانی
- فرآیند و مواد شیمیایی
- مخابرات
- ماشین آلات دوار
- عمومی
- لوله کشی و خطوط لوله
- ابزار دقیق
- تاسیسات مکانیکی ساختمان
استاندارد رنگ صنعتی SSPC
یکی از قدیمی‌ترین استاندارد رنگ صنعتی را می‌توان SSPC دانست. این پروتکل در سال ۱۹۵۰ تدوین شده و تا به امروز مورد استفاده بوده است. SSPC در واقع مخفف شده عبارت شواری رنگ آمیزی سازه‌های فلزی یا STEEL STRUCTURES PAINTING COUNCIL بوده و در سال ۱۹۹۷ نام خود را به انجمن پوشش‌های حفاظتی تغییر داده است.
تمرکز اصلی SSPC بر روی حفاظت از سطوح بتنی، فلزی و سازه‌هایی است که بر روی دریا نصب می‌شوند. این استاندارد در زمینه پوشش‌ها حفاظتی مناسب برای بتن و فلز، بسیار معتبر بوده و می‌توان آن را معتبرترین سازمان رتبه‌بندی در آمریکا دانست.
استاندارد SSPC در حال حاضر دارای ۷۰۰ صفحه است که ۱۲۰ دستورالعمل مختلف را در مورد آماده‌سازی سطح یا روش اعمال رنگ در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
استاندارد رنگ لوله های صنعتی
لوله‌ها بر روی خشکی و دریاها برای انتقال سیالات مختلفی مانند نفت یا حتی آب به کار می‌روند. با توجه به این که عموماً لوله‌های به کار رفته برای انتقال سیالاتی هم‌چون نفت بایستی دوام بالا داشته باشند، از فلر برای ساخت‌شان کمک می‌گیرند.
آلیاژهای به کار رفته از مقاومت بالایی برخوردار هستند، اما در نهایت برای بالا بردن دوام آن‌ها لازم است از پوشش محافظ رنگی استفاده شود. استاندارد رنگ برای لوله‌های صنعتی اما به موضوع مهم‌تری می‌پردازد و آن هم مشخص کردن نوع سیالاتی است که درون لوله جاری خواهند بود.
به طور خاص این استاندارد برای لوله‌های صنعتی چند مورد رنگ را به کار می‌برد. این رنگ‌ها با توجه به تعاریفی در این استاندارد برای‌شان تعرف شده است، مفاهیمی را به بیننده متنقل خواهند کرد. در ادامه می‌توانید این رنگ‌ها و مفاهیم مربوط به آن‌ها را مشاهده کنید:
- سبز: آب به صورت مایع
- خاکستری نقره‌ای: بخار آب
- قهوه‌ای: روغن‌های معدنی یا مایعات قابل احتراق
- زرد اخرایی: گازها به جز هوا
- بنفش: مواد اسیدی یا قلیایی
- آبی کم رنگ: هوا
- سیاه: سایر مایعات
علاوه بر رنگ‌های مشخص کننده اصلی که عنوان شدند، چند رنگ دیگر به عنوان شاخص یا عامل متمایز کننده در رنگ آمیزی لوله‌های صنعتی به کار می‌روند. رنگ قرمز برای آتش نشانی، رنگ زرد با خطوط مشکی برای اعلام خطر و رنگ آبی با خطوط سبز هم برای لوله‌های ناقل آب شیرین.
در این استاندارد دستورالعمل‌هایی برای نحوه اجرای رنگ بر روی لوله‌ها ارائه شده که برای مثال کاربر را ملزم به رنگ کردن تمام بدنه لوله، شیرها و اتصالات آن می‌کند.
استاندارد ISO
این استاندارد که تا کنون حتماً در مورد آن شنیده‌اید را می‌توان قدیمی‌ترین استاندارد جامعی دانست که سال‌ها است در زمینه‌های مختلف به کار می‌رود. در سال ۱۹۴۷ تنها ۲۵ کشور عضو این استاندارد بودند و امروزه که مرکز اصلی آن در ژنو قرار دارد، ۱۶۳ کشور در آن حضور دارند.
استاندارد رنگ ISO عموماً برای انتخاب سیستم‌های پوششی کارآمد، مورد استفاده است. این پروتکل مجموعه از دستوراتی را برای اعمال یا آماده سازی سطح مورد نظر به کاربر ارائه می‌دهد که مجموعاً در ۲۱۹ صفحه گردآوری و تدوین شده است.
چند نکته مهم در مورد استاندارد رنگ
تمام استانداردهای تدوین شده برای رنگ‌ها همواره در حال بررسی و تحقیقات بیش‌تری هستند و گاهاً مواردی جدید به دستورالعمل‌های پیشین اضافه می‌شود.
استاندارد IPS یکی از مواردی است که در داخل کشور و با نمونه‌برداری از استاندارد رنگ SSPC تدوین شده و از نظر دستوالعمل‌ها شباهت بسیار زیادی با یکدیگر دارند.
سازمان‌هایی که استانداردهایی مانند IPS یا SSCP را تدوین و ارائه می‌کنند عموماً همکاری‌های گسترده‌ای با یکدیگر دارند که در جهت بهبود و پیشرفت استاندارد رنگ صنعتی کارآمد خواهد بود. در نهایت لازم است اشاره کنیم که پرکاربردترین استاندارد برای رنگ‌های پوششی را می‌توان استاندارد رنگ صنعتی ISO دانست. در زمان انتخاب رنگ‌ها حفاظتی می‌توانید از SSCP کمک بگیرید که ماجعیت بیش‌تری در این زمینه دارد.
با استفاده از مطالبی که در این مقاله در مورد استاندارد رنگ ها عنوان شد، می‌توانید آشنایی مقدماتی در مورد آن‌ها به دست آورید. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در مورد دستورالعمل‌های موجود در این استانداردها لازم است به فایل اصلی آن‌ها مراجعه کنید.
