رنگ‌ها تنها برای ساختمان، تولید خودرو و نقاشی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و همچنین آن‌ها را به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌کنند. رنگ‌های طبیعی گروهی از رنگینه‌ها با ثبات عالی هستند که با استفاده از گیاهان و حیوانات به مرحله تولید می‌رسند. کاربرد رنگ های طبیعی در صنعت بسیار زیاد است. به‌طور کلی این مواد می‌توانند جذابیت بسیار بیشتری به مواد غذایی ببخشند و مصرف‌کنندگان را برای خرید ترغیب کنند.
با این مقدمه در ادامه مطلب می‌خواهیم به بررسی فرآیند ساخت رنگ طبیعی و کاربردهای آن بپردازیم. همچنین به سوال رنگ طبیعی چگونه ساخته میشود، پاسخ دهیم. پس برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتها همراه ما باشید.
رنگ طبیعی چیست؟
رنگ طبیعی را به لاتین Natural color می‌نویسند و رنگدانه‌های این ماده از گیاهان به دست می‌آید، به‌همین علت برخی افراد آن را رنگ گیاهی هم می‌نامند.
ساختار این ماده طوری است که در آن ماده شیمیایی مضری وجود ندارد. به علت چنین خاصیتی، یک کاربرد رنگ های طبیعی به‌عنوان افزودنی‌های غذایی است.
تولیدکنندگان این نوع رنگ‌ها را از قسمت‌های مختلف گیاهان و سبزیجات به‌دست می‌آورند. سپس از این رنگ‌ها برای تولید خوراکی‌هایی مثل آب‌نبات، نوشیدنی‌ها، پودرهای ژلاتین و حتی مواد آرایشی بهره می‌برند.
این مواد با غلظت بسیار کمی در طبیعت موجود هستند، بنابراین فرآیند ساخت رنگ طبیعی و به‌طور کلی استخراج آن هزینه بیشتری دارد. همچنین با تغییر شرایط محیطی میزان استخراج و نوع استفاده از این رنگ دشوارتر خواهد شد.
کاربرد رنگ های طبیعی
رنگ‌ها تاثیر زیادی در کیفیت غذا و طعم آن دارند. به‌همین دلیل بسیاری از افراد از آن‌ها برای پخت غذا، شیرینی و کیک بهره می‌برند. این مواد آسیبی به بدن نمی‌رسانند و به علت چنین ویژگی از آن‌ها برای تولید داروها و مواد آرایشی باکیفیت مثل رنگ مو و رژ لب استفاده می‌کنند.
بعضی شرکت‌ها به دلیل ایمنی بالای این رنگ‌ها از آن‌ها برای تولید صنایع دستی خانگی و دستگاه‌های پزشکی نیز استفاده می‌کنند.
رنگ‌های طبیعی خاصیت درمانی دارند و می‌توانند به‌عنوان ابزارهای تشخیصی مورد استفاده قرار گیرند. یکی دیگر از انواع کاربرد رنگ های طبیعی در تولید محصولاتی مانند مسکن، ضدباکتری، ضد قارچ، ضد ویرووس و ضدالتهاب است.
به‌عنوان مثال از زرد چوبه برای تولید رنگ‌های زرد و نارنجی روشن استفاده می‌کنند و ترکیبات فیتوشیمیایی این ماده در فعالیت‌های ایمنی، ضد میکروبی و ضدالتهابی بسیار مفید هستند.
انواع رنگ طبیعی
این ماده در انواع مختلفی در بازار موجود است. در ادامه آن‌ها را برایتان معرفی می‌کنیم.
بتالایین
این نوع رنگ منشاء گیاهی دارد و آن را از چغندر قرمز استخراج می‌کنند. بتالایین‌ها معمولا شامل گروهی از رنگدانه‌های قرمز، زرد، بتاکایانین و بتاکسانتین می‌شوند. این ماده رنگدانه‌ای محلول در آب و مشابه با آنتوسیانین است.
کاروتنوئید
از این نوع رنگدانه‌ها برای تولید رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز بهره می‌برند. این رنگ‌های گیاهی در رنگدهی و افزایش زیبایی غذاها بسیار موثر هستند. نماینده این رنگ‌ها بتاکاروتن است.
کاربرد رنگ های طبیعی در صنایع غذایی، به پیشرفت آن کمک کرده است. تولیدکنندگان به لطف این رنگ‌ها خوراکی‌هایی را در اختیار خریداران قرار می‌دهند که علاوه بر زیبایی، برای سلامتی هیچ ضرری ندارند. چنین ویژگی تاثیر بسیار مفیدی در افزایش فروش محصولات دارد.
کارامل
این ماده از گرم کردن کربوهیدرات‌ها به تنهایی یا با استفاده از اسیدهای قلیایی، غذایی و نمک به مرحله تولید می‌رسد.
کارامل معمولا به رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه است و ترکیبات پیچیده‌ای دارد. این ماده را می‌توانید در آب حل کنید و برای تولید طیف وسیعی از رنگ‌های قهوه‌ای بهره ببرید.
تعدادی از تولیدکنندگان این نوع رنگ‌های خوراکی را به حالت پودر نیز به بازار عرضه می‌کنند. از این نوع رنگ می‌توانید برای مواد غذایی و نوشیدنی بهره ببرید.
جالب است بدانید که بعضی رنگ‌های طبیعی از حیوانات به دست می‌آیند و منبع رنگ مواد غذایی هستند. به‌عنوان مثال کوچینئال (اسید کارمینیک) به رنگ قرمز- بنفش است و آن را از حشرات استخراج می‌کنند.
مخلوط خاک رس نیز با مواد مختلفی مثل اکسید آهن رنگی مشابه با زرد یا زرد مایل به قهوه‌ای پیدا می‌کند.
رنگ طبیعی چگونه ساخته میشود؟
این ماده از منابع مختلفی در طبیعت به دست می‌آید. قیمت چنین محصولاتی به کیفیت آن‌ها بستگی دارد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی شیمیدان‌ها دست به ابداع روش‌هایی زده‌اند که تولیدکنندگان بتوانند این محصولات را با قیمت مناسب و درجه خلوص بالا در اختیار خریداران قرار دهند.
بسیاری از رنگ‌های طبیعی از محصولات طبیعی مثل گل‌ها، پوست گردو، روناس، پوست انار، زعفران، آلبالو، توت سیاه، چغندر، هویج، گوجه فرنگی و پرتقال به دست می‌آیند.
در حالت کلی مراحل ساخت رنگ طبیعی خوراکی مشابه با فرآیند تغلیظ آبمیوه‌ها و سبزیجات است و موارد زیر را در بر می‌گیرد:
- استخراج
- حرارت‌دهی
- هموژنیزاسیون
- آسیاب کردن
- فیلتراسیون
- پوشش‌دهی
- تغلیظ
- خشک کردن
مواد اولیه پس از انتخاب و شستشو باید خراش‌دهی یا آسیاب شوند. پس از این کار در مرحله فیلتراسیون قرار می‌گیرند. در گام بعد عصاره به دست آمده را پاستوریزه و تغلیظ می‌کنند.
کیفیت و خلوص رنگ‌های طبیعی نهایی با تکنیک‌های دستگاهی مثل رنگ‌سنجی، اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مورد بررسی قرار می‌گیرند.
رنگ‌های طبیعی به حالت مایع و پودری در بازار موجود هستند. همچنین شفافیت آن‌ها می‌تواند به شکل ابری تا کدر باشد. یکی از مهمترین مولفه‌ها در تولید رنگ‌ها این است که با پایداری کافی به مرحله تولید برسند، زیرا یکی از انواع کاربرد رنگ های طبیعی در تولید مواد غذایی و نوشیدنی‌ها است.
منظور از پایداری، شرایط اسیدی، پایداری حرارتی، پایداری نسبت به نور و پایداری نسبت به سایر افزودنی است. با مقاوم‌سازی بهتر رنگ‌ها کاربرد آن‌ها در صنعت افزایش می‌یابد.
سخن نهایی درباره چیستی و کاربرد های رنگ طبیعی
تاریخچه پیدایش رنگ نشان می‌دهد که فرآیند ساخت هر رنگ متفاوت است. حالا که پاسخ سوال رنگ طبیعی چگونه ساخته میشود را گرفتید، باید بگوییم تعداد کاربرد رنگ های طبیعی در مقایسه با رنگ‌های مصنوعی به مراتب بیشتر است. در بالا به آن‌ها اشاره کردیم. با توجه به اهمیت ویژه سلامتی بدن، بیشتر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند تا محصولات را با استفاده از این نوع رنگ‌ها به مرحله تولید برسانند. از طرفی استخراج این رنگ‌ها هزینه زیادی به همراه دارد و بنابراین طبیعی است که در بازار خرید رنگ، رنگ‌های طبیعی با درجه خلوص بالا با قیمت گران‌تری به فروش می‌رسند.
