حلال رنگ چیست + بررسی انواع حلال رنگ

در صنعت رنگ، یکی از پر کاربردترین مواد مورد نیاز حلال رنگ است. حلال های آلی به عنوان یک حلال رقیق کننده و در مواردی به عنوان یک حلال شستشوی خطوط مختلف تولید کاربرد دارد. در مواردی دیگر به دلیل استفاده زیاد از رنگ و تمرکز اصلی که روی تولید انواع رنگ است ، برای شستشوی محفظه های نگه داری رنگ استفاده می شود. در این بخش به سوالاتی از جمله حلال رنگ چیست و کاربرد آن در صنایع پاسخ می دهیم.

حلال رنگ چیست؟

حلال یکی از انواع مواد شیمیایی مایع در صنعت رنگ است که از چند ماده آلی تشکیل می شود. این مایع صنعتی با سرعت زیاد با تبخیر چند ماده آلی درست می شود که توانایی حل کردن مواد آلی چسبناک و مخلوط با یک دیگر را دارد.

این ماده آلی پر مصرف که در صنعت ساختمان سازی و صنایع تولیدی مختلف استفاده می شود. به گونه ای که توانایی ترکیب کردن پوشش های رنگی و لاکی مختلف را دارد.

حلال رنگ کمک می کند که رنگ ها قبل از استفاده به قوام مورد نظر فردی که می خواهد از آن ها استفاده کند ، برسد. حتی در برخی موارد برخی از رنگ ها بدون استفاده از حلال ها قابل استفاده نیستند.

در واقع غلظت برخی از رنگ ها به گونه ای است که در ظرف های ویژه ای و با نوع ترکیبات منحصر به فردی و با غلظت بسیار بالا ذخیره می شود. به همین دلیل استفاده از حلال رنگ ضروری است.

 کاربرد حلال

حلال ها نوعی از مایعات فرار پر کاربرد در صنایع شیمیایی و غیر شیمیایی هستند.

استفاده از حلال رنگ علاوه بر نقش حلال داشتن در مخلوط کردن یا رقیق کردن برای استفاده آسان ، باعث می شود که استفاده از رزین ها آسان تر شود. استفاده از رزین های صد در صد غیر فرار موقع مصرف کردن سخت است.

همچنین برای جاری کردن و امکان برداشت مقدار مورد نیاز از مخازن مختلف ، مانند حمل و نقل با استفاده از بشکه ، تانکر و … لازم است که حرارت آن بالا باشد.

افزایش درجه حرارت مخازن مختلف نیاز به وقت و صرف هزینه زیادی دارد. در این موارد استفاده از حلال ها کمک می کند که رزین های ۱۰۰ درصد غیر فرار ، به ۳۰ الی ۸۰ درصد غیر فرار تبدیل شوند.

با استفاده از حلال رنگ ، نه تنها حلال اضافی یا رنگ مورد نظر را در خود حل می کند ، بلکه سیکوزیته را کاهش می دهد. همچنین کمک می کند که قدرت جاری شدن و به نوعی رقیق شدن رنگ افزایش یافته و کار با آن ساده شود.

یکی دیگر از انواع کاربرد حلال رنگ ، کاهش درصد غیر فرار در صنایع رنگ سازی است. برس زدن ، اسپری کردن ، تشکیل فیلم یکنواختی از تولید رنگ ها ، براقیت رنگ ها ، زمان خشک شدن رنگ ، سخت شدن رنگ و … همگی به دلیل درصد زیاد غیر فرار بودن رنگ است.

استفاده از حلال رنگ در این موارد نیز با قدرت انحلال کنندگی بالایی که دارد ، حلالیت رنگ را به میزان و درصد مورد نیاز و قابل مصرف می رساند.

به طور کلی کاربرد حلال به صورت خلاصه یعنی تغییر یا کاهش غلظت رنگ و قابل استفاده کردن آن.

انواع حلال رنگ

به طور کلی حلال باید قابلیت حل کردن رزین را داشته باشد. حلال باید نرخ تبخیر مناسب ، بوی مطلوب ، سمیت کم و پایداری بالایی داشته باشد. در برخی موارد کاربرد عمده رنگ و رزین در صنایع کوچک و حتی برای استفاده در منزل است.

در واقع کاربردی بودن و نوع کاربرد حلال رنگ به میزان قدرت حلالیت آن بستگی دارد. به طور کلی حلال رنگ به چندین دسته اصلی زیر بسته به نوع کارایی تقسیم می شود:

۱.‌ حلال فعال

حلال فعال اصلی ترین نوع حلال است. حلال فعال وظیفه حل کردن رزین یا پلیمر و رقیق کردن مخلوط پوشش دهنده را بر عهده دارد. حلال های فعال از جمله کتون ها ، استر ها ، گلایکول اتر ها نسبت به سایر حلال ها قیمت بالاتری دارند. هر چه حلال قوی تر باشد می توان میزان یا درصد کم تری از حلال را استفاده کرد.

۲. حلال پنهان

حلال های پنهان به تنهایی قدرت حلالیت پایین و کمی دارد. حلال پنهان برای مخلوط کردن حلال های فعال ، خواص بسیار بهتری دارند. الکل یکی از انواع حلال پنهان است که در کنار آن از استر ها ، کتون ها ، گلایکول اتر ها و حلال های فورانی مانند THF و آروماتیک عمل می کنند. حلال های پنهان قیمت کم تری نسبت به حلال های فعال دارند.

۳. حلال رقیق کننده

حلال های رقیق کننده ، هیچ قدرت حلالیتی برای رزین ها ندارد. با اضافه کردن مقدار مشخصی از حلال های رقیق کننده می توان به ویسکوزیته، نرخ تبخیر و قیمت را یا حلالیت در رزین های مختلف تنظیم کرد.

این حلال ها اکثر مخلوط های هیدروکربنی هستند و قیمت کم تری دارند. متانول یکی از حلال های رقیق کننده پر کاربرد است.

حلال ها بر اساس ترکیب شیمیایی

پس از توضیح درباره سوال حلال های رنگ چیست میرسیم به دسته بندی حلال های رزین و رنگ بر اساس انواع ترکیب شیمیایی به دسته بندی زیر می رسیم:

۱.‌ حلال های هیدروکربنی

حلال های هیدروکربنی به دو دسته آلیفاتیک و آروماتیک تقسیم می شوند و بنزن ، تولوئن و زایلن و … در این دسته قرار می گیرد. حلال های هیدروکربنی معمولا از نفت خام استخراج می شود. یکی از حلال های پر کاربردی که در این دسته قرار می گیرد سیکلوهگزانون یک نوع مایع بی رنگ است و معمولا از آن به عنوان Solvent برای تولید علف کش ها ، سلولز ، رزین های طبیعی ، رزین های سنتزی ، واکس ها و … کاربرد دارد.

۲. حلال های اکسیژنه

در دسته حلال های اکسیژنی مواد الکلی ، کتونی ، آلدهیدی ، گلیکول اتر ها ، استر ها و … قرار می گیرد. از این حلال ها به عنوان حذف گوگرد های موجود در گاز های خروجی از پالایشگاه استفاده می شود. همچنین یکی از کاربرد های دیگر آن تولید امولسیفایر ها، مواد شوینده و صنعت نساجی اشاره کرد.

۳. حلال های کتونی

حلال کتونی قدرت حلالیت بسیار بالایی دارد و طیف وسیعی از قدرت تبخیر های مختلف را ایجاد می کند. پر کاربردترین کتون ها استون است و به دلیل تبخیر بالا در آیروسول ها و پوشش های اسپری سریع خشک شونده استفاده می شود.

۴. حلال الکی

الکل ها حلال های بسیار ضعیف رزین های سنتزی هستند. از این حلال در صنعت رنگ و رزین به صورت حلالی و رقیق کننده در تینر های نیترو سلولز ، ملامین ، فورمالدهاید و برخی رزین های آلکیدی استفاده می شود.

۵. حلال های ترپنی

این نوع حلال جزء روغن کاج ، دی پنتن ، است که از درختان کاج و صنوبر به دست می آید. همچنین در گذشته از آن در ساخت رنگ های ساختمانی ، ورنی و رنگ های هنری استفاده می شده است.

برای اطلاع از حلال رنگ‌ روغنی به این مقاله مراجعه کنید.

۶. حلال های اتری

حلال های اتری به علت واکنش پذیری کم و نقطه جوش پایین ، حلال خوبی برای استخراج مواد آلی غیر قطبی است.

۷. حلال های استری

انواه مختلف کاربرد حلال رنگ در حلال های استری وجود دارد. مدل های مختلف استر ها شامل آلکیل استر ها ، پروپیونات ها و گلایکول اتر ها است. از این اتر ها معمولا در کاربرد های غیر حلال استفاده می شود. استر ها حلالیت قوی اما کمی و بوی مطلوب و شیرینی نسبت به کتون ها دارند.

۸. حلال های هیدروکربنی آروماتیک

این نوع حلال رنگ به تنهایی قادر به حل کردن رزین های نیترو سلولزی نیست. به دلیل این که قیمت اصلی حلال های فعال و نیمه فعال بسیار افزایش دارد. از این نوع حلال برای رقیق کردن محلول حاصل از انحلال های رزین های نیتروسلولزی و کاهش قیمت استفاده می شود.

۹. حلال های هیدروکربنی الیفاتیک

از این نوع حلال برای استخراج نفت خام استفاده می شود. این حلال دارای ویسکوزیته مناسب و خواص دمایی خوبی را در واکنش های شیمیایی ارائه می دهد.

۱۰. حلال های هیدروکربنی کلره

این حلال در آب انحلال پذیر نیست اما در حلال های آلی و غیر قطبی قابل حل است و کاربرد زیادی دارد. از این حلال در صنایع پلاستیک سازی ، تولید مواد پوشش دهنده ، روکش کابل ها و روان ساز ها و … استفاده می شود.

جمع بندی

در این مقاله به سوال حلال رنگ چیست و چه کاربردی دارد پاسخ دادیم که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد و برای خرید بهترین حلال های رنگ با کمترین میزان سمیت می توانید به وبسایت شرکت پخش رنگ تهران مراجعه کنید.