شاید در دوران کودکی برای هر یک از ما این اتفاق پیش آمده باشد که یک کشتی را نقاشی و آن را رنگ آمیزی کنیم. مراحل رنگ آمیزی کشتی رو کاغذ و با تصورات کودکی شاید کار دشواری به نظر نمی آمد. چند سالی به جلو حرکت می کنیم تا از آن دوران فاصله بگیریم و در مورد مراحل رنگ آمیزی کشتی در مقیاس بزرگ و در دنیای واقعی بیش تر اطلاعاتی را کسب کنیم.
کشتی ها نقش اساسی و پر رنگی در سیستم حمل و نقل بین قاره ای و حتی بین کشور ها دارند. دانش روز کمک کرد تا بشر بتواند شناور هایی با ابعاد بسیار بزرگ و ظرفیت حمل بار و مسافر در حجم بالا بسازد. کشتی های تفریحی که همانند یک شهر هستند یا کشتی های کانتیر بر با آن ابعاد بزرگ، مثال های مناسبی هستند برای آن چه بشر در این صنعت توانسته به آن ها دست یابد.
در مقاله مراحل رنگ آمیزی کشتی همراه ما باشید تا تمام این پروسه را از ابتدا تا انتها مورد بررسی قرار دهیم.
دلایل اصلی برای رنگ آمیزی کشتی
فارغ از این که شناور در چه سایز و ابعادی باشد در سه حالت کلی نیاز به رنگ آمیزی دارد:
کشتی های نو
اولین مورد به کشتی هایی اختصاص می یابد که هنوز به آب انداخته نشده اند. یک شناور در حال ساخت مجموعه عظیمی از اجزا را شامل می شود که در قسمت بدنه بیرونی و عرشه با سطح آب دریا تماس خواهد داشت. حفاظت از این قسمت در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، بر عهده رنگ کشتی خواهد بود.
رنگ کشتی می بایست تمام قسمت های بدنه و عرشه را پوشش دهد و تا حد ممکن از نفوذ رطوبت و آب جلوگیری کند.
کشتی هایی که نیاز به تعمیر دارند
یک ویژگی کلی در مورد هر وسیله نقلیه ای وجود دارد که پس از مدتی کار کردن و طی مسافت، دچار آسیب هایی می شوند که امری کاملا عادی است. این مسئله در مورد کشتی های نیز صادق است و ممکن است این آسیب ها در رنگ کشتی یا قسمت های مکانیکی آن ایجاد شود.
رنگ کشتی ممکن است در اثر برخورد با اجسام سخت خراش ببیند یا در اثر تماس زیاد با آب های شور، دچار پوسیدگی شود و لایه های رسوبی قسمت های بزرگی از آن را اشغال کنند. همه این موارد در مراحل رنگ آمیزی کشتی برطرف می شوند و تنها لازم است در زمان مناسب برای رنگ آمیزی آن اقدام شود.
کشتی های اجاره ای
این شناور های عظیم، دارایی هایی هستند که هر کسی از عهده خرید آن ها بر نخواهد آمد. همین موضوع باعث شده تا برخی شرکت ها اقدام به اجاره کردن کشتی کنند. اجاره کردن به مراتب هزینه های بسیار کم تری برای آن شرکت خواهد داشت و در صورت تمایل می تواند در مدتی که کشتی در اختیار او خواهد بود، آن را رنگ کند.
چه عواملی باعث آسیب به رنگ کشتی می شوند؟
عمده آسیب هایی که به یک شناور بزرگ یا کوچک وارد می شود، در اثر رطوبت و برخورد مداوم با آب است. این آسیب ها در سه دسته بندی جای می گیرند که در ادامه آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم:
خسارت در قسمت زیر آبی کشتی
بخشی از بدنه که در تمام مدت توسط آب احاطه می شود، بسیار آسیب پذیر خواهد بود. موجودات ریز دریایی که در آب های شور به وفور یافت می شوند، در قسمت های زیر آبی کشتی می توانند باعث چسبیدن خزه ها و صدف ها شوند. این امر در طولانی مدت باعث بالا رفتن وزن کشتی، ایجاد اصطکاکا و در نتیجه پایین آمدن سرعت آن شود.
تجزیه فلزات ناهمگون در کشتی
این شرایط که در آب های شور بیش تر اتفاق می افتد، باعث ایجاد یک جریان خوردگی میان دو فلز ناهمگونی است که در تماس با آب قرار دارند. این روند خوردگی از فلز قوی تر به قسمت ضعیف تر ادامه خواهد یافت.
برای کند شدن یا توقف این روند لازم است تا قسمت هایی که دوفلز ناهمگون در کنار هم استفاده شده اند، توسط پوشش های ضد جریان شیمیایی پوشانده شوند. گالوانیزه یکی از همین پوشش ها است که کاربرد زیادی در این صنعت دارد.
اکسیداسیون
بیش تر قسمت های بدنه، عرشه و حتی سازه کشتی از فولاد و آلیاژ های آن ساخته می شوند. فلزات در شرایط نامناسب بسیار دچار خوردگی و پوسیدگی می شوند که به آن اکسیداسیون گفته می شود.
برای پیش گیری از این شرایط لازم است تا به بهترین شکل تمام قسمت هایی از کشتی که در تماس با آب هستند، رنگ شوند. به بیانی دیگر اهیمت مراحل رنگ آمیزی کشتی در چنین مواقعی بیش تر مشخص خواهد شد.
شناخت رنگ کشتی از نظر ساختاری
چهار نوع رنگ در مراحل رنگ آمیزی کشتی مورد استفاده هستند که هر یک مشخصات و ویژگی های متفاوتی دارند. با توجه به ماهیت آن ها، هر یک را در قسمت های خاصی از کشتی به کار می برند.
رنگ های کلرینیدرابر
این نوع عمدتا به عنوان آستر و لایه ضد زنگ مورد استفاده است و خواص ضد خوردگی دارد. به علاوه در بعضی از انواع این رنگ، خاصیت ضد آتش هم وجود دارد که برای شرایطی خاص به کار می رود.
رنگ های آلکیدی
این نوع رنگ کشتی در سری های مختلفی تولید می شود و عمدتاً دارای خواص سمی هستند و لازم است در زمان پاشش آن ها از ماسک تنفسی استفاده کرد و در محیطی با تهویه مناسب این کار انجام شود. از رنگ های آلکیدی در مراحل رنگ آمیزی کشتی به عنوان آستر یا رویه استفاده می شود.
رنگ های وینیلی
نوع وینیلی رنگ کشتی، خاصیتی به شدت سمی دارد و به همین دلیل در قسمت های زیر آبی کشتی مورد استفاده هستند. خواص سمی این نوع باعث می شوند تا خزه و موجودات دریایی کم تری به بدنه بچسبند.
رنگ های اپوکسی
از انواع رنگ اپوکسی در مراحل رنگ آمیزی کشتی به دلیل دوام و استقامت بالایی که دارند، استفاده می شود و هم می تواند به صورت آستر یا لایه رویه باشد.
نکاتی مهم در مورد رنگ کشتی
رنگی که در صنایع کشتی سازی مورد استفاده است تفاوت بسیاری با رنگ هایی دارد که برای رنگ آمیزی اتومبیل یا وسایل نقیله دیگر به کار می روند. مراحل رنگ آمیزی با استفاده از رنگ هایی انجام می شوند که از دو قسمت، مواد ماده رنگی و محلول چسبنده تشکیل شده اند.
ماده رنگی
سرب سفید، اکسید روی و سرب قرمز به عنوان مواد رنگی با محلول چسبنده ترکیب می شوند. پس از اتمام مراحل رنگ آمیزی کشتی، می توان مواد رنگی را به صورت جامد در سطح رنگ شده دید و لمس کرد.
سرب سفید کاربرد بیش تری در میان دو نوع دیگر دارد و یکی از دلایل آن قابلیت انبساط و انقباض رنگ تهیه شده با این ماده است. این ویژگی کمک می کند که رنگ کشتی در تغییرات دمایی بدنه ترک نخورد و کم تر آسیب پذیر باشد.
محلول چسبنده
این محلول همان بخشی است که باعث چشبیدن ماده رنگی به هم و سپس خشک شدن این ترکیب می شود. چندین ماده رنگی مختلف با هم ترکیب شده و محلول چسبنده را به وجود می آورند. در ادامه می توانید برخی از این مواد رنگی را مشاهده کنید:
- محلول های قیری
- محلول های سلولزی
- وارنیش ها
- مواد روغنی خشک کننده
- ترکیبات روغن و آب
- محلول های خاص طبیعی و مصنوعی
از چه رنگی در رنگ آمیزی کشتی استفاده می شود؟
برای پاسخ به این سوال باید اندکی به ماهیت هر یک از انواع رنگ دریایی توجه داشت. رنگ های روشن تر مانند سفید عمدتاً در این صنعت پراستفاده هستند. البته این موضوع دلیلی برای به کار نبردن طیف های تیره تر در رنگ کشتی نخواهد بود. در ادامه همراه ما باشید تا این رنگ ها را بیش تر مورد بررسی قرار دهیم.
اگر علاقمندید تا بدانید رنگ دریایی چیست و چه کاربردهای دیگری ممکن است داشته باشد، میتوانید به مطلب دیگر رنگ تهران با همین عنوان مراجعه کنید.
طیف رنگی روشن
سفید، زرد و رنگ هایی روشن در صنایع کشتی رانی و در قسمت های بالای آب بدنه به کار می روند. بازتاب نور اصلی ترین دلیلی خواهد بود که می توان برای این موضوع بیان کرد. رنگ های روش نور بیش تری را بازتاب می کنند و باعث خنک شدن شناور خواهند شد.
حتماً تا به حال شاهد این موضوع بوده اید که یک کشتی در قسمت زیر آبی خود به رنگ قرمز است. این در واقع یک سنت قدیمی در میان فعالان این حوزه است.
قرمز بودن قسمت زیر آبی کشتی می تواند کمک کند تا خدمه کشتی میزان سنگینی و بار آن را بسنجند و هرچه این رنگ کم تر مشخص باشد و به زیر آب رفته باشد، یعنی کشتی وزن بیش تری دارد.
رنگ های تیره
جذب نور و انرژی پرتو های خورشید در این طیف رنگی بسیار بیش تر خواهد بود. مشکی، خاکستری و قهوه ای از جمله این رنگ ها هستند. طیف رنگی تیره در رنگ آمیزی قسمت هایی از کشتی کاربرد دارد که خدمه در آن مکان ها استراحت خواهد کرد و یا در عرشه کشتی از آن بهره می گیرند.
مراحل رنگ آمیزی کشتی
مراحل رنگ آمیزی کشتی یکی از دشوار ترین و زمان بر ترین پروسه های رنگ آمیزی در میان تمام وسایل نقیله است. تجربه کافی و دانش در مورد انواع رنگ ها و تمام قسمت های کشتی برای تیمی که این مسولیت را بر عهده دارند، امری الزامی است.
پیش از شروع فرآیند رنگ آمیزی، باید کشتی را به مکانی مناسب برای رنگ آمیزی هدایت کرد. برای این منظور کشتی طی فرآیندی از آب خارج شده و به استخر های خشکی وارد می شود که برای انجام تعمیرات و ساخت کشتی مورد استفاده هستند.
اولین مرحله ، انتخاب رنگ های مخصوص هر بخش و ترکیب آن ها است. این که کشتی در آب های شور یا شیرین رفت و آمد دارد، می تواند در این انتخاب ها تأثیر گذار باشد.
در مراحل رنگ آمیزی، دومین بخش به تمییز کردن بدنه از خز ه ها و رسوباتی که به بدنه چسبیده اند، اختصاص خواهد یافت. این کار به کمک آب فشار قوی یا مواد شیمیایی که باعث کنده شدن این رسوبات می شود، انجام خواهد شد.
از بین بردن رنگ قدیمی برای انجام مراحل رنگ آمیزی یکی از مهم ترین مراحل است. برای این کار هم می توان از سمباده و هم مواد شیمیایی استفاده کرد. با توجه به این که سمباده زدن زمان زیادی را صرف خواهد کرد و ممکن است به بدنه آسیب وارد کند و رنگ کشتی را به کلی از بین نبرد، به کار بردن مواد شیمیایی برای حل کردن رنگ ها قدیمی، گزینه بهتری است.
در این قسمت پوسیدگی ها و خرابی هایی که بر روی کشتی وجود دارند را ترمیم و تعمیر می کنند و آن را برای مرحله آخرین آماده می کنند.
هر قسمت از کشتی با توجه به کاربردی که دارد، نیاز به رنگی خاص دارد. برای مثال در قسمت های زیرین آن که در تماس با آب هستند باید از رنگ های ضد رسوب و جلبک استفاده شود. پیش از مرحله آخر، لازم است یک لایه آستر برای چسبندگی و استحکام رنگ به کشتی زده شود و در نهایت به عنوان آخرین مرحله رنگ آمیزی اصلی انجام می شود.
ابزارهای مورد استفاده در رنگ آمیزی کشتی
با توجه به ابعاد کشتی، می توان از ابزار های سنتی یا مدرن برای رنگ آمیزی آن استفاده کرد. در روش مدرن برای انجام مراحل رنگ آمیزی کشتی، از اسپری کردن رنگ با فشار بالا بهره می برند. فشار بالا در هنگام اسپری کردن باعث یکدست شدن و البته بالا رفتن استحکام رنگ کشتی خواهد شد.
به کار بردن ابزار های سنتی نیز در این پروسه کارآمد خواهد بود و برای این منظور وسایل رنگ آمیزی به خصوصی وجود دارند که تعدادی از آن ها را می توانید در ادامه مشاهده کنید:
- برس های گرد
- برس های گازینتا
- برس های کمر دار
- برس قلم مو
- برس خط کشی
- برس مدادی
- برس های چکشی
- برس های سفید کاری
- برس استنسیل
هر یک از این ابزار ها با توجه به شکل و قسمت سر آن ها، کاربردهای متفاوتی دارند.
مهم ترین نکات ایمنی در رنگ آمیزی کشتی
یکی از مهم ترین قسمت ها، حفظ ایمنی و سلامت افرادی است که به این کار مشغول هستند. چند مورد از این نکات در ادامه آورده شده اند.
استفاده از ماسک و تهویه مناسب
به کار بردن ماسک های تنفسی استاندارد در زمان ترکیب رنگ ها و پیاده سازی آن ها، در صورتی که ترکیب رنگی، شامل مواد مضر و سمی باشد، امری الزامی است و می تواند بسیار خطر آفرین باشد.
در شرایطی که رنگ آمیزی کشتی با استفاده از رنگ های سمی انجام می شود، بهتر است علاوه بر ماسک های تنفسی به تهویه هوای محیط توجه داشت. این موضوع در فضاهای بسته و سرپوشیده بیش تر اهمیت خواهد داشت.
به کار بردن وسایل ایمنی کار در ارتفاع
با توجه به این که ابعاد کشتی ها عموماً بسیار بزرگ هستند و ارتفاع زیادی دارند، لازم است برای پیش گیری از اتفاقات ناگوار در طول این پروسه از وسایل ایمنی کار در ارتفاع استفاده کرد.
شناخت خواص رنگ ها برای ترکیب آن ها
آماده سازی رنگ کشتی یکی از مراحل اولیه در رنگ آمیزی آن است. شخصی که این کار را انجام خواهد داد، لازم است در مورد خواص شیمیایی همه موادی که در ترکیب رنگ هستند، اطلاعات کافی را داشته باشد، چرا که ممکن است این مواد با هم واکنش دهند و موجب ایجاد خسارت و حتی آتش سوزی شوند.
سخن آخر
رنگ کشتی می تواند آن را در مقابل آسیب ها و خسارت های زیادی حفظ کند و برای به آب انداختن آن، انجام مراحل رنگ آمیزی کشتی یکی از مراحلی اصلی و الزامی است. طول عمر و دوام کشتی های بزرگ که بارهای سنگین یا افراد زیادی را جابه جا می کنند، بدون وجود رنگ بسیار کوتاه خواهد بود و این سازه های بزرگ جثه، در مقابل شرایط طبیعی بسیار آسیب پذیر خواهند بود.
مراحل رنگ آمیزی کشتی و رنگ های مناسب برای آن به خصوص انواع رنگ صنعتی را در این مقاله مورد بررسی قرار دادیم و با توجه به اطلاعاتی که عنوان شد، می توان نتیجه گرفت که مانند دیگر وسایل حمل و نقل، به کار بردن رنگ های روش در رنگ آمیزی کشتی نیز رواج بیش تری دارد.
