لولههای صنعتی یکی از اجزاء مهم بسیاری از فرایندهای تولید هستند. اهمیت و کاربرد لولههای صنعتی واضح است اما باید بدانیم عوامل زیادی باعث آسیب به این لولهها می‌شوند. این عوامل می‌توانند مشکلاتی مثل زنگ‌زدگی، خوردگی و سایر اشکال آسیب را ایجاد کنند. یکی از راه‌های موثر برای محافظت از لولهها و افزایش طول عمر آنها، رنگ‌آمیزی آنها است. در این مقاله به انواع لولههای صنعتی، استاندارد رنگ لولههای صنعتی، انواع رنگ‌ها و هزینه آنها می‌پردازیم.
چه زمانی نیاز داریم لولههای صنعتی را رنگ کنیم؟
لولههای صنعتی باید زمانی که به تازگی نصب شده‌اند و یا زمانی که نشانه‌هایی از ساییدگی و پارگی مانند زنگ‌زدگی یا خوردگی دارند رنگ‌آمیزی شوند. رنگ‌آمیزی لولههای صنعتی یک اقدام پیشگیرانه است که می‌تواند به محافظت از لولهها در برابر آسیب کمک کند. همچنین مهم است که لولهها را قبل از قرار گرفتن در معرض شرایط سخت مانند مواد شیمیایی یا دمای شدید رنگ‌آمیزی کنید.
علاوه بر این، توصیه می‌شود در طول دوره‌های تعمیر و نگهداری که برنامه‌ریزی کرده‌اید، به رنگ‌آمیزی لولههای صنعتی بپردازید تا اطمینان حاصل کنید که این لولهها در شرایط خوبی باقی می‌مانند و به عملکرد موثر خود ادامه می‌دهند.
همچنین لازم است لولههای صنعتی را به طور منظم بازرسی کنید تا بتوانید هر گونه نشانه ساییدگی یا آسیبی که ممکن است نیاز به رنگ‌آمیزی مجدد داشته باشد را به موقع شناسایی کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند از آسیب بیش‌تر جلوگیری کنید و بتوانید به سرعت و پیش از بروز مشکلات اساسی به این ایرادات رسیدگی کنید. به کمک این کار می‌توانید از آسیب‌های جدی جلوگیری کنید و از ایمنی و قابلیت اطمینان لولهها اطمینان حاصل کنید. با خواندن مقاله کاربرد رنگ صنعتی می‌توانید اطلاعات بیش‌تری در این زمینه به‌دست آورید.
اما به جز این‌که بدانید لولهها چه زمانی نیاز به رنگ‌آمیزی دارند، باید با استاندارد رنگ لولههای صنعتی آشنا باشید. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.
انواع لولههای صنعتی
لولههای صنعتی انواع مختلفی دارند که در صنعت برای مصارف متنوعی استفاده می‌شوند. از آن‌جایی که برای شناختن استاندارد رنگ لولههای صنعتی لازم است انواع لولهها را بشناسیم، در ادامه، لولههای صنعتی را بر اساس پارامترهای مختلف دسته‌بندی می‌کنیم.
انواع لولهها بر اساس انواع مواد اولیه
لولههای صنعتی را بر اساس مواد سازنده آنها به دو دسته کلی تقسیم میکنند:
لولههای صنعتی فلزی
لوله‌هایی که از جنس فلز ساخته شده‌اند، ممکن است از مواد آهنی یا از مواد غیر آهنی ساخته شده باشند. لولههای فلزی‌ای که از مواد آهنی ساخته شده‌اند، قوی‌تر و سنگین‌تر هستند. این دسته از لولهها برای کاربرد در دما و فشار بالاتر مناسب هستند. اکثر لولههای مورد استفاده در نفت و گاز، پالایشگاه، شیمیایی، پتروشیمی، نیروگاه ها و … از مواد آهنی ساخته شده‌اند.نمونه‌های رایج این لولهها شامل این موارد هستند:
- لولههای کربن استیل
- لولههای فولادی ضد زنگ
- لولههای فولادی آلیاژی
- لولههای DSS
- لولههای چدنی
- لولههای چدن داکتیل و غیره
در حالی که در لولههای فلزی‌ای که از مواد غیر آهنی ساخته شده‌اند، معمولا از مس، آلومینیوم، برنج و… به عنوان عنصر اصلی استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید انواع لولههای فلزی غیر آهنی را بشناسید، نگاهی به لیست پایین بیندازید:
- لولههای آلومینیوم و آلیاژ آلومینیوم
- لولههای مس و آلیاژ مس
- لولههای نیکل و آلیاژ نیکل
- لولههای تیتانیوم و آلیاژ تیتانیوم
- لولههای زیرکونیوم و آلیاژ زیرکونیوم
لولههای صنعتی غیرفلزی
لولههای غیر فلزی را به طور گسترده در صنایعی استفاده میکنند که درجه حرارت قابل توجهی سیستم را درگیر نمی‌کند. همچنین در سیستم‌های زهکشی و صنایع مرتبط با آب از این لولهها استفاده میکنند. لولههای غیر فلزی رایج و پرکاربرد عبارتند از:
- لولههای PE/HDPE
- لولههای uPVC/PVC/CPVC
- لولههای PP
- لولههای ترموپلاستیک تقویت شده یا RTP
- لولههای ABS
- لولههای کامپوزیت مانند لولههای GRE/GRP/FRP
- لولههای سیمان و آزبست سیمان
- لولههای سفالی شیشه‌ای
مزایای اصلی لولههای پلاستیکی و کامپوزیت تقویت شده این است که در برابر خوردگی بسیار مقاوم و بادوام هستند و تا ۵۰ سال عمر میکنند. در حالی که لولههای متالیک معمولا تا ۲۵ سال عمر میکنند. با این حال، محدودیت اصلی لولههای غیرفلزی دما است. لولههای غیر فلزی برای کاربردهای با دمای بالا مناسب نیستند.
انواع لوله ها بر اساس صنعت مورد استفاده
بسته به نوع صنعتی که لولهها در آن استفاده می‌شوند، سه نوع لوله وجود دارد.
انواع لوله برای صنایع لوله‌کشی شیمیایی و برق
این نوع لولهها لازم است بتوانند دما و فشار زیادی را تحمل کنند. لولههای ساخته شده از مواد آهنی عمدتاً در صنایع شیمیایی، نیروگاهی، پتروشیمی، فولاد، نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لولهها معمولاً بر اساس کدهایی مانند ASME B31.3، ASME B31.1 و کدهای بین‌المللی مختلف طراحی می‌شوند.
انواع لوله برای صنعت لوله‌کشی
لولههای رایج در صنایع مرتبط با لوله‌کشی، معمولا برای فرایندهای مرتبط با توزیع آب استفاده می‌شوند. انواع این لولهها عبارتند از لولههای PVC، لولههای PEX، لولههای مسی، لولههای ABS، لولههای چدنی و فولادی گالوانیزه و…
انواع لوله برای صنعت خط لوله
لولههای مورد استفاده در صنایع خط لوله معمولاً به عنوان لولههای خط شناخته می‌شوند و با استانداردهای API 5L طراحی می‌شوند. درجات مختلفی از لولههای API 5L وجود دارد که برای انتقال نفت، گاز یا آب از طریق خطوط لوله استفاده می‌شود. انواع دیگر مواد خط لوله عبارتند از SS، DSS، SDSS، GRE، FRP و… .
انواع لولهها بر اساس موادی که حمل میکنند:
برای آن که با استاندارد رنگ لولههای صنعتی آشنا شویم، لازم است بدانیم که یکی از موارد مهم، موادی است در لوله حمل می‌شود. بر اساس این مواد می‌توانیم تشخیص دهیم چه رنگی برای آن لوله مناسب است. لولهها مواد مختلفی را حمل میکنند که در زیر به رایج‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- لولههای آب
- لولههای گاز
- لولههای بخار
- لولههای نفتی
- لولههای هیدروژن
انواع لوله بر اساس روش ساخت
آخرین شیوه اصلی دسته‌بندی لولههای، بر اساس روش ساخت آنها است. لولههای فلزی را میتوان از نظر روش ساخت به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:
لوله بدون درز
لوله جوش داده شده (لولههای ERW و لولههای LSAW)
به طور کلی لولههای با قطر کم‌تر از ۱۶ اینچ بدون درز هستند و لولههای با قطر بزرگ‌تر را جوش می‌دهند. لولههای بدون درز، قوی‌تر هستند. زیرا درز جوش یک نقطه ضعف برای لولهها محسوب می‌شود. پس چرا از لولههای جوش داده شده استفاده می‌کنیم؟ زیرا این نوع لولهها ارزان‌تر هستند. همچنین در لوله‌هایی با قطر زیاد، تولید لولههای بدون درز کاری بسیار دشوار است.
انواع رنگهای مورد استفاده برای لولههای صنعتی
همان‌طور که تا این‌جا متوجه شدیم، برای تضمین بقا و کارایی لولههای صنعتی، لازم است که از پوشش‌ها و رنگهای مناسبی استفاده کنیم که سطح لوله را از زنگ‌زدگی و آسیب‌های دیگر محافظت کند. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های نقاشی لولههای صنعتی، انتخاب نوع مناسب رنگ یا پوشش است. پیش از آن که به بررسی استاندارد رنگ لولههای صنعتی بپردازیم، ابتدا لازم است با انواع رنگهای مورد استفاده برای لولههای صنعتی آشنا شویم. اگر نمی‌دانید رنگ صنعتی چیست، می‌توانید از این‌جا اطلاعات بیش‌تری کسب کنید.
رنگهای اپوکسی
روکش‌های اپوکسی به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی، مواد شیمیایی و سایش، در نقاشی لولههای صنعتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. رنگهای اپوکسی به طور معمول دو بخش پایه و افزودنی دارند. آنها را می‌توانیم با استفاده از روش‌های مختلفی از جمله نقاشی اسپری، نقاشی با قلم مو و روکش با رولر، بر روی لولهها اعمال کنیم. برای اطلاع از قیمت رنگ اپوکسی این‌جا کلیک کنید.
رنگهای پلی اورتان
روکش‌های پلی اورتان هم مانند رنگهای اپوکسی، مقاومت بسیار بالایی دارند. این رنگ‌ها می‌توانند مقاومت خوبی در برابر خوردگی، رطوبت مواد شیمیایی مانند سولفات‌ها به لولهها بدهند. همچنین در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی از این رنگ‌ها به عنوان عایق سطح داخلی لولهها استفاده می‌شود. این موضوع به دلیل مقاومت بالایی است که پلی اورتان در برابر مواد اسیدی و قلیایی دارد. برای اطلاعات بیش‌تر می‌توانید مقاله رنگ پلی‌اورتان را مطالعه کنید.
رنگهای حاوی روی
از رنگهای حاوی روی نیز به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی استفاده می‌کنیم. این رنگ‌ها به عنوان پایه در نقاشی لولههای صنعتی شناخته می‌شوند. روکش‌های حاوی روی شامل درصد بالایی از ذرات روی هستند که از مواد فلزی زیرین به خوبی محافظت میکنند.
رنگهای اکریلیک
از روکش‌های اکریلیک به دلیل مقاومت بالا در برابر آب و هوا و تابش UV، در نقاشی لولههای صنعتی استفاده می‌کنیم. روکش‌های اکریلیک بطور معمول به عنوان روکش اولیه اعمال می‌شوند.
رنگهای آلکید
رنگهای آلکید به دلیل مقاومت بالا در برابر آب‌وهوا، یکی دیگر از گزینه‌های محبوب برای نقاشی لولههای صنعتی هستند. روکش‌های آلکید بطور معمول به عنوان روکش بالایی روی رنگ پایه یا روکش اولیه اعمال می‌شوند.
رنگهای غیرآلی
همچنین رنگهای غیرآلی در نقاشی آن دسته از لولههای صنعتی استفاده می‌شوند که در معرض محیط‌ها و مواد شیمیایی سخت هستند. روکش‌های غیر آلی به طور معمول با استفاده از روش اسپری کردن بر لوله اعمال می‌شوند. همچنین این رنگ‌ها می‌توانند مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و حمله شیمیایی داشته باشند.
آشنایی با انواع استاندارد رنگ لولههای صنعتی
تا این‌جا به طور کامل با انواع لولههای صنعتی و انواع رنگهایی که برای آن استفاده می‌شود آشنا شدیم. همچنین حتما تا این‌جای مقاله متوجه اهمیت رنگ‌آمیزی لولههای صنعتی شده‌اید. نقاشی لولههای صنعتی باید با رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های صنعتی انجام شود تا ایمنی و استحکام آنها تضمین شود. پس زمان آن رسیده که به بررسی انواع استاندارد رنگ لولههای صنعتی بپردازیم.
استاندارد ۱: ANSI/ASME
انجمن استانداردهای ملی آمریکا (ANSI) یک سازمان خصوصی است که بر توسعه استانداردهای محصولات، خدمات، فرآیندها و سیستم‌ها در ایالات متحده نظارت می‌کند. انجمن مهندسی مکانیک آمریکا (ASME) یک انجمن حرفه‌ای است که کدها و استانداردهای مربوط به رشته مهندسی مکانیک را توسعه می‌دهد. استانداردهای ANSI/ASME موضوعات گسترده‌ای را شامل می‌شوند، از جمله مهندسی مکانیکی، ایمنی، ساخت و ساز و مدیریت محیطی. ANSI/ASME بخش‌های نیز به عنوان یک استاندارد رنگ لولههای صنعتی دارد.
B31.1 و B31.3 دو کدی هستند که به طور خاص به الزامات رنگ آمیزی لولههای صنعتی می پردازند. B31.1 سیستم‌های لوله‌کشی قدرت مورد استفاده در نیروگاه‌ها را پوشش می‌دهد، در حالی که B31.3 سیستم‌های لوله‌کشی مورد استفاده در تاسیسات شیمیایی، نفتی و سایر تاسیسات صنعتی را پوشش می‌دهد.
این کدها دستورالعمل‌هایی را برای انتخاب رنگهای مناسب بر اساس عواملی مثل دما، فشار و ماهیت موادی که لولهها حمل میکنند ارائه می‌دهند.
استانداردهای ANSI/ASME همچنین به بازرسی پوشش‌ها، از جمله الزامات مربوط به ضخامت و کیفیت رنگ می‌پردازد. به طور کلی، پیروی از استانداردهای ANSI/ASME می‌تواند این اطمینان را ایجاد کند که لولههای صنعتی به درستی در برابر خوردگی و سایر اشکال تخریب محافظت می‌شوند، که می‌تواند به افزایش عمر سیستم و بهبود کارایی عملیاتی آن کمک کند
استاندارد ۲: NACE
NACE International (انجمن ملی مهندسان زنگ‌زدگی) یک سازمان حرفه‌ای است که بر روی پیش‌گیری و کنترل زنگ‌زدگی تمرکز دارد. این استاندارد نوع رنگهای استفاده شده بر اساس محیطی که لوله در آن نصب خواهد شد را مشخص می‌کند. به عنوان مثال، برای لولههای نصب شده در محیط خورنده، پوشش اپوکسی پیشنهاد می‌شود، در حالی‌که برای لولههای نصب شده در محیط با دمای بالا، پوشش سرامیکی پیشنهاد می‌شود.
NACE چندین استاندارد را برای رنگ‌آمیزی لولههای صنعتی تعریف کرده است که شامل استانداردهای SP0188، SP0198 و SP0296 می‌شوند. استاندارد SP0188 برای آماده‌سازی سطح لوله قبل از رنگ‌آمیزی، شامل حذف آلودگی‌ها و انتخاب روش‌های مناسب آماده‌سازی سطح است. استاندارد SP0198 برای انتخاب رنگهای مناسب بر اساس شرایط محیطی و عمر مفید رنگ است. استاندارد SP0296 ما را برای بازرسی رنگ‌ها به منظور اطمینان از تطابق آنها با استانداردها و مشخصات مورد نیاز، راهنمایی می‌کند. به‌طور کلی، رعایت استانداردهای NACE می‌تواند به حفاظت صحیح لولههای صنعتی در برابر زنگ‌زدگی و سایر شکل‌های فرسایش کمک کند.
استاندارد ۳: SSPC
SSPC (انجمن پوشش‌های محافظ) یک سازمان خصوصی است که استانداردها و دستورالعمل‌هایی را برای صنعت پوشش‌ها از جمله استاندارد رنگ‌آمیزی لولههای صنعتی تهیه می‌کند. استانداردهای آنها راهنمایی‌هایی را برای انتخاب، آماده سازی سطح و اعمال رنگهای محافظ روی فولاد و سایر بسترها ارائه می‌دهد.
SSPC دارای چندین استاندارد رنگ لولههای صنعتی است. از جمله SSPC-SP 1، SSPC-SP 2، SSPC-SP 3 و SSPC-SP 6. این استانداردها دستورالعمل‌هایی را برای روش‌های آماده‌سازی سطح مانند انواع ابزار تمیز کردن مشخص میکنند. همچنین بر اساس شرایط محیطی و طول عمری که برای رنگ در نظر داریم، به ما رنگهای مناسبی را پیشنهاد می‌کند.
به طور کلی، رعایت استانداردهای SSPC می‌تواند این اطمینان را به ما بدهد که لولههای صنعتی پیش از رنگ‌آمیزی به درستی مراحل آماده‌سازی سطح را طی میکنند.
استاندارد ۴: ISO
ISO (سازمان بین‌المللی استاندارد) استانداردهای بین‌المللی را برای محصولات، خدمات و سیستم‌ها از جمله رنگ‌آمیزی لولههای صنعتی توسعه و منتشر می‌کند. ISO چند استاندارد رنگ لولههای صنعتی دارد. از جمله ISO 8501-1، ISO 8502-3 و ISO 12944-5.
علاوه بر این، ISO چندین برنامه صدور گواهینامه را برای متخصصان رنگ‌آمیزی درگیر در رنگ آمیزی لولههای صنعتی ایجاد کرده است. این برنامه آموزش و گواهینامه به ما اطمینان می‌دهد که رنگ‌آمیزی به شیوه صحیحی انجام می‌شود.
استاندارد ۵: ASTM
این استاندارد دستورالعمل‌هایی است برای آزمایش چسبندگی پوشش‌ها و رنگهایی که بر روی سطوح صنعتی، از جمله لولهها، استفاده می‌شوند. استاندارد ASTM D4414 (تعیین ضخامت فیلم تر رنگ)، ASTM D1640 (تعیین زمان خشک شدن فیلم تر رنگ)، ASTM D344 (تشخیص قدرت محو کنندگی فیلم رنگ) هستند. این استاندارد در اصل کیفیت رنگ را از نظر مواردی مثل ضخامت و طول عمر کنترل می‌کند.
سخن آخر
هدف از این مقاله به جز آشنایی با انواع لولهها و رنگ‌ها، آشنایی با اهمیت استانداردها بود. لولههای صنعتی یکی از اجزاء حیاتی صنایع هستند. آسیب دیدن این لولهها می‌تواند بخش بزرگی از یک سیستم را با مشکل مواجه کند. همچنین در برخی موارد آزاد شدن مواد داخل لولهها می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل است که باید از آسیب دیدن لولهها پیش‌گیری کنیم. این همان جایی است که استاندارد رنگ لولههای صنعتی به کمک ما می‌آید. در صورتی که تمایل دارید از قیمت رنگ صنعتی مطلع شوید، این‌جا را کلیک کنید. در کامنت‌ها سوالات خود را برای ما بنویسید.